Mons Olivetti

Het startpunt van onze fietstocht(en) Veenkooster of Mons Olivetti (de Olijfberg), was een Premonstratenzer of Norbertijner vrouwenklooster, waar voornamelijk adellijke jonkvrouwen verbleven (coördinaten: 208.3 – 586.6). Het klooster, dat rond 1200 werd gesticht, besloeg een oppervlakte van 100 pondemaat, wat gelijk staat aan 3674 are (1 pondemaat = 36,74 are). Hoewel er weinig bekend is over de oprichting, wordt het klooster voor het eerst vermeld in 1287. Het viel onder het St. Bonifatiusklooster in Dokkum en stond bekend als een proosdij. Dit betekende dat er een mannelijke proost of priester nodig was om de diensten in het klooster te verzorgen.

Naast het hoofdcomplex had Veenklooster een uithof, gelegen ten noorden van Westergeest op de terp Weerdeburen, bekend als het Monnikenhuis. Hier werkten conversen of lekenbroeders.

In 1480 veroorzaakte proost Hendrik opschudding door vijf nonnen uit het Cusemer klooster in het Westerkwartier mee te nemen naar Veenklooster. Hoewel de proost van Cusemer hiertegen bezwaar maakte, bleven de nonnen uiteindelijk in Veenklooster na enige juridische strijd.

Het bezit van het klooster groeide door schenkingen en aankopen. Zo kocht de proost in 1572 een huis nabij de Swadde. Het klooster bezat ook enkele huizen in Kollum en een pand genaamd het “Paradijske” bij de vroegere Jeltingalaan in Buitenpost. Daarnaast bezat het klooster 14 pondemaat land in Buitenpost, een boerderij in Engwierum met 56 pondemaat grond, en omvangrijke stukken land van respectievelijk 300 en 280 pondemaat in Oudwoude en Westergeest.

In 1572 werd Veenklooster geplunderd door de geuzen. De priorin en enkele nonnen vluchtten naar het Buweklooster bij Drogeham. Uiteindelijk hield het klooster op te bestaan in 1580, het jaar waarin de hervorming in Friesland werd doorgevoerd. Alle kloosters werden verboden, en het katholieke geloof werd niet langer toegestaan. Het bezit van Veenklooster viel toe aan de Staten van Friesland.

Hoewel er geen zichtbare resten van het klooster over zijn, staat op de locatie nu de Fogelsangh State, een herinnering aan de rijke geschiedenis van deze plek.